Cijfers en onderzoek
Gebruik
In 2019 is het aantal recepten voor sterkwerkende opioïden zoals oxycodon en morfine met 6,4 procent gedaald ten opzichte van 2018. Hiermee is de jarenlange stijging van het gebruik van opioïden doorbroken (IVM, 2020). In 2018 was er een stabilisering van het aantal gebruikers ten opzichte van het jaar ervoor. Tot en met 2017 is het voorschrijven van opioïden in Nederland fors toegenomen.
Lees meer
Gevolgen
Het verkeerd gebruik van opioïden kan leiden tot nadelige gevolgen voor de patiënt, zoals intoxicatie en verslaving. Nederlands onderzoek bracht de omvang van deze gevolgen in kaart. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen opioïden die op recept verkrijgbaar zijn en vooral als pijnstiller worden ingezet, en andere opioïden.
Lees meer
Informatiebehoefte
Artsen en apothekers kunnen de voorlichting over opioïden aan patiënten met pijnklachten nog sterk verbeteren. Bijna een kwart van de pijn-patiënten (23,8%) die opioïden op recept gebruiken, is niet geïnformeerd dat het uitsluitend voor kortdurend gebruik is, en dat onjuist gebruik kans op verslaving geeft. Zo blijkt uit een vragenlijstonderzoek onder pijn-patiënten naar voorlichting bij opioïdengebruik van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en Patiëntenfederatie Nederland.
Lees meer
Onderzoek bij afhankelijkheid
In het Radboudumc wordt onderzoek gedaan naar behandeling van afhankelijkheid aan opioïden bij chronische pijn.
Lees meer
Onderzoek eerste lijn
Huisartsen en apothekers kritischer over zware pijnstillers
Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) onderzocht de houding van huisartsen en openbaar apothekers ten aanzien van opioïde pijnstillers. Uit de resultaten blijkt dat een meerderheid van de huisartsen en apothekers nu kritischer over deze middelen denkt dan 3 jaar geleden. Ook kwam 80 procent van de respondenten in actie om ongepast gebruik te verminderen en zo de veiligheid voor de patiënt te verbeteren.
Lees meer
Onderzoek in Nederland
In het TAPTOE consortium (Tackling And Preventing The Opioid Epidemic) werken universiteiten, zorginstellingen en beleidsmakers samen. Het consortium wil voorkomen dat in Nederland een opiaatprobleem ontstaat zoals in de Verenigde Staten is gebeurd.
Daarnaast lopen er regionale onderzoeken, gericht op het beter voorschrijven van opioïden.
Lees meer
Voorschrijven in ziekenhuis
Pijn na operatieve ingrepen is de meest voorkomende reden om opioïden voor te schrijven door medisch specialisten. Dat blijkt uit onderzoek dat het IVM en LOGEX uitvoerden op data van 15 ziekenhuizen. Tussen de deelnemende ziekenhuizen waren verschillen zichtbaar in aspecten als voorschrijven en behandelduur. Afhankelijk van het ziekenhuis krijgt bij een heupfractuur tussen 20 en 72% van de patiënten een recept voor opioïden voor gebruik buiten het ziekenhuis.
Lees meer